Tilki (vulpes, vulpes) 


Köpekgiller familyasına mensuptur. Vücut yapısı bakımından kurt, çakal ve uzak akrabası olan köpeklerden ayrıdır. Sivri burnu, geniş üçgen şeklinde kulakları, ince kısa bacakları üzerinde uzunca yuvarlak gövdesi ve gövdesine uygun uzun kuyruğuyla kendisine özgü bir görünümü vardır. Burun ucu, dudakları ve göz kapakları karadır. On ayakları beş parmaklıdır. Arka ayakları dört parmaklı ve arka parmakları yere değer. Pençesi, taban ve topukları köpeğinkini andırır. Değişik renk tonlarına rastlandığından rengini tam olarak tarif etmek güçtür. Genel olarak ağız kenarları, karın hariç burun ucundan kuyruk sokumuna kadar olan kısımları boz kahverengi, kirli sarı renktedir. Bu renk tonu açık sarıdan kestane rengine hatta koyu kül rengine kadar değişir.
Yurdumuzda üç alttürü olduğu tespit edilmiştir. Bunlar;

Vulpes vulpes alpheramyi Satunin Ankara, Iç Anadolu çevresi,
Vulpes vulpes kurdistanica Satunin Kars, Ardahan çevresi, Doğu Anadolunun Kuzeyi
Vulpes vulpes Anatolica Ege bölgesi. Coğrafi bölgerlere göre değişik renkler göstediği gibi aynı bölgede değişik renkli tilkiler de vardır.
Tilkinin uyarmalara karşı reaksiyon gücü ve yeteneği yüksektir. Diğer bazı hayvanlardan üstünlüğü de uyarmalardan deneyim kazanmasıdır. Tilki genel olarak bütün günü uyuyarak geçirir. Alaca karanlıkta avlanmaya çıkar. Ancak kızışma devresinde ve çok aç kaldığı zamanlarda gündüzleri dolaşır. Gündüz uykusunu sevdiği ve iyi saklanabildiği yerlerde geçirir. Kötü, fırtınalı, yağışlı havalarda sonbaharda, yaprak dökümünde ve kışın ilk kar düştükten sonra inine girer. Tilki bir ini her zaman kullanmaz. İnler özellikle dişi tilkinin yavrulama yeridir. Dişi bu inlerde bir hafta kaldıktan sonra yerini değiştirir. Tilkinin üremesi ocak başından şubat sonuna kadar devam eden kızışma ve çiftleşmesi ile başlar. Havalar iyi gittiği takdirde kızışma erken Kızışma devresinde kuyrukları üzerinde dipten 3-4 parmak geride bulunan viola denilen beze kuvvetli bir koku çıkartır. Dişi ve erkekler bu koku ile birbirlerini bulurlar. Dişi tilki 52-54 gün süren gebelikten sonra 4-7 arasında yavrular.Tilkinin günlük yiyeceğini fareler oluşturur. Yediklerinin %90'ını teşkil eder. Bu yüzden tilki farelerin baş düşmanı ve yok edicisidir. Tarım için yararlı bir hayvan sayılan tilki keklik, çil, sülün yumurtalarına musallat olur. Tilki karaca yavrularını avlasa bile daha çok zayıf ve hasta hayvanları aylar. Böylece hastalıkların yayılmasına engel olur. Tilkinin en büyük kötülüğü kuduz taşıması ve yaymasıdır.

Başa Dön